تفاوت پی و فونداسیون چیست؟

فونداسیون یا پی ساختمان، بخش انتهایی یا پایین‌ترین بخش یک سازه و خاک در تماس با آن است. که بار تحمیل‌شده از بخش‌های فوقانی ساختمان را به زمین (خاک) به گونه‌ای انتقال می‌دهد که ساختمان نشست نکند، واژگون نشود، دچار لغزش نشود و خاک زیر ساختمان نشکند. برای آشنایی با تفاوت پی و فونداسیون با ما همراه باشید.

فونداسیون چیست؟

فونداسیون پایین‌ترین بخش سازه و همان پایه و اساس یک بنا است که تمامی وزن سازه به آن منتقل می‌شود و باید از سازه در مقابل بارهای عمودی، جانبی و … محافظت کند. در مورد تفاوت پی و فونداسیون باید بگوییم که فونداسیون، از ترکیب پی و شالوده ساخته می‌شود.

ممکن است علاوه بر میلگرد و بتن، از آجر نیز به عنوان قالب بتن‌ریزی در ساخت فونداسیون استفاده شود. به همین دلیل هزینه‌های ساخت‌وساز به شدن به قیمت سیمان و قیمت میلگرد وابسته است. آجر رایج‌ترین ماده در قالب‌بندی فونداسیون است و پس از بتن‌ریزی در جای خود باقی می‌ماند تا استحکام فونداسیون افزایش پیدا کند.

پی چیست؟

پی در اصل همان فونداسیون تکی است که وظیفه انتقال بار یک ستون را بر عهده دارد و معمولاً شکل آن با شکل ستون برابر است. در واقع پی به‌صورت مستقل آرماتوربندی می‌شود و سپس آن را با استفاده از شناژ به پی‌های دیگر متصل می‌کنند تا ابتدا شالوده و سپس فونداسیون تشکیل شود. در صورتی‌که فونداسیون دارای پی و شناژ نباشد و به‌صورت یکپارچه آرماتوربندی و بتن‌ریزی شود، پی با فونداسیون یکی خواهد بود. همچنین در ادامه به تفاوت پی و فونداسیون اشاره خواهیم کرد.

تفاوت پی و فونداسیون

مفهوم تفاوت پی و فونداسیون (شالوده) از نظر فنی متفاوت است. فونداسیون، مجموعه‌ای از پی‌ها و تمام اعضایی هست که وظیفه انتقال نیرو از سازه به زمین را دارد.

برای مثال مجموعه‌ای از پی‌‌های منفرد به همراه شناژهای رابط یک فونداسیون یا شالوده را تشکیل می‌دهند. یا مجموعه‌ای از شمع‌ها (پی‌های عمیق) به همراه سر شمع‌های بتنی و کفشک‌ها ،فونداسیون سازه را شکل می‌دهند. در واقع فونداسیون علاوه بر تحمل وزن سازه، از بستر خود هم نگهداری می‌کند در حالی که پی نوعی از فونداسیون است که فقط بار سازه‌های فوقانی را تحمل می‌کند.

معرفی انواع فونداسیون

خاک‌های موجود در نواحی مختلف زمین دارای ویژگی‌های خاص و ظرفیت باربری متفاوت هستند. از این‌رو، با توجه به مشخصات خاک، اندازه و بار اِعمال شده از طرف سازه باید فونداسیون مناسب برای شرایط موجود را انتخاب کرد. به منظور انتخاب فونداسیون مناسب برای هر سازه، نیاز کافی به آشنایی با انواع فونداسیون‌ها و ویژگی‌های آن‌ها است. به طور کلی، فونداسیون‌ها به دو دسته سطحی و عمیق تقسیم می‌شود. این تقسیم بندی براساس عمق خاک بستر صورت می‌گیرد.

فونداسیون سطحی چیست؟

فونداسیون سطحی، یکی از انواع اصلی فونداسیون‌ها است که بارهای اعمال شده از طرف سازه را به اعماق نزدیک سطح زمین انتقال می‌دهد. این فنداسیون، گزینه مناسبی برای سازه‌های سبک محسوب می‌شود. به فونداسیون‌های سطحی، پی نیز می‌گویند.

انواع فونداسیون‌های سطحی عبارتند از:

• پی گسترده
• پی دیواری یا پی نواری
• پی ترکیبی
• پی طره‌ای یا پی باسکولی
• پی منفرد یا پی مجزا

فونداسیون عمیق چیست؟

فونداسیون عمیق، به منظور انتقال بار سازه در زمین‌هایی با ظرفیت باربری بسیار پایین و یا ساخت سازه‌هایی با وزن بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این نوع فنداسیون، بار اعمال شده از طرف روسازه به طور عمودی بر زمین منتقل می‌شود. به طور کلی، فونداسیون عمیق دارای سه نوع اصلی شمعی، پایه‌ای و صندوقه‌ای است.

انواع فونداسیون‌های عمیق عبارتند از:

• فونداسیون شمعی
• فونداسیون صندوقه‌ای (کیسون)
• فونداسیون پایه‌ای

شناژ فونداسیون چیست؟

هنگامی که در فونداسیون از پی های منفرد استفاده شود، این پی ها با فاصله نسبت به هم قرار می‌گیرند و ارتباطی با هم ندارند. برای اتصال این پی ها، از یک سری پی نواری یا افقی با مقاومت بالا کمک می‌گیرند که بتواند پی های منفرد را به هم متصل کند. این پی نواری اتصال دهنده را شناژ می‌گویند. شناژ که کلاف نیز نامیده می‌شود، می‌تواند فشار وارد شده روی فونداسیون‌های افقی و عمودی را کم کند. به طور کلی شناژ انواع مختلفی دارد از جمله:

شناژ افقی

این شناژ اتصال بین پی های فونداسیون را برقرار می‌کند. بدین ترتیب هم نیروی وزن سازه و هم نیروهای وارده از سمت ستون را تحمل نموده و بار سازه را به طور یکنواخت به زمین انتقال می‌دهد. همچنین می‌تواند نیروهای جانبی وارد بر ساختمان ازجمله ارتعاشات زلزله را دفع کند.

شناژ عمودی

این نوع شناژ به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بلکه برای اتصال شناژهای افقی کاربرد دارد. شناژ عمودی از بالا به شناژ افقی و از پایین به فونداسیون متصل می‌شود که در استحکام شالوده و همچنین مقاومت در برابر زلزله نقش به‌سزایی دارد.

شناژ مورب

برای مقاوم‌سازی بیشتر ساختمان در مقابل زلزله از شناژ مورب استفاده می‌شود. شناژ مورب به همراه شناژ افقی در مقابل عکس‌العمل زمین در هنگام وقوع زلزله مقاومت می‌کند.

شناژ مخفی یا تای بیم

از شناژ مخفی در سقف تیرچه بلوک استفاده می‌شود. دلیل به‌کارگیری شناژ سقف، افزایش مقاومت سقف در ساختمان می‌باشد. به طور معمول باید فاصله بین شناژهای عمودی پنج متر و شناژهای افقی چهار متر باشد و فضای داخلی میلگردهای شناژ نیز توسط بتن پر شود.

مراحل اجرای شالوده (فونداسیون)

• پی کنی و گودبرداری
• اجرای بتن مگر
• آرماتوربندی
• قالب بندی
• بتن ریزی

پی کنی و گودبرداری

یکی از مراحل مهم در ساختمان‌سازی، پی کنی و گودبرداری است. پی کاری به منظور برداشت خاک‌های اضافی برای رسیدن به سطح مطلوب انجام می‌شود.

• دست یافتن به خاک مطلوب و مقاوم، زیرا بار ساختمان به شالوده و در نهایت به زمین منتقل می شود در نتیجه زمین زیر فونداسیون باید مقاوم باشد و نشست نکند.
• برای محافظت فونداسیون و جلوگیری از اثرات جوی مانند یخ زدگی و باران و …
• رسیدن به تراز لازم با توجه به نقشه های اجرایی پروژه

بتن مگر

بتن با عیار کم سیمان (حدود 150-100 کیلوگرم بر متر مکعب) که در زیر شالوده اجرا می شود بتن مگر (بتن نظافت یا بتن لاغر) گویند. ضخامت آن معمولا 10 سانتی متر می باشد و عرض آن 10 سانتی متر از هر طرف از ابعاد فونداسیون شالوده بیشتر است.

هدف از اجرای بتن مگر

• جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی شالوده با خاک
• رگلاژ (هم سطح کردن) کف شالوده و ایجاد سطحی صاف برای اجرای شالوده

آرماتور گذاری فونداسیون

درواقع در آرماتوربندی فونداسیون، میلگردها و دیگر محصولات فولادی را به شکل خاصی در کنار یکدیگر قرار می‌دهند و با کمک بست‌های فلزی و یا از طریق جوشکاری سرد آن‌ها را به هم متصل می‌کنند. سپس بتن خمیری شکل را با آرماتور ترکیب کرده و تقریباً به صورت سنگ مصنوعی درمی‌آورند. این کار باعث افزایش مقاومت ساختمان‌های بتنی می‌گردد. آرماتور می‌تواند به صورت ترکیب چند میلگرد افقی و عمودی در سقف باشد و یا به شکل میلگردهای خمیده و در هم بافته شده در ستون‌های فونداسیون مورد استفاده قرار گیرد.

وظایف پی در سازه

فونداسیون در انتقال بار و نیروی وزن سازه به زمین مؤثر می‌باشد. به‌دلیل اینکه انواع متفاوتی دارد، کاربرد هر نوع شالوده در ساختمان‌های مختلف، متفاوت است. آنچه به‌طورکلی هدف به‌کارگیری انواع فونداسیون در ساختمان‌سازی محسوب می‌شود، به شرح زیر است:

• افزایش استحکام و ثبات ساختمان اصلی
• ایجاد پایداری جانبی در کل سازه و جلوگیری از تحرکات جانبی مواد پشتیبان
• ایجاد سطح مناسب برای ساخت زیربنا و توسعه زیرساخت
• توزیع یکنواخت وزن سازه روی سطح بستر و جلوگیری از نشست ساختمان
• انتقال یکنواخت وزن سازه به خاک زیر بستر در حد ظرفیت تحمل مجاز خاک
• ایجاد مقاومت در سازه در برابر اثر حرکت خاک
• جلوگیری از فرسایش خاک زیر سطح بستر

دلیل استفاده ار فونداسیون های مختلف در ساختمان و سازه

انواع مختلفی از خاک با ویژگی‌های فیزیکی و ساختاری متفاوت وجود دارد که هر یک از آن‌ها دارای ظرفیت تحمل منحصر به فرد هستند. از این رو بسته به نوع خاک، اندازه سازه و بار ناشی از سازه، از فونداسیون های مختلف متناسب با شرایط استفاده می شود.

عوامل موثر در انتخاب نوع پی

علاوه بر توجه به مسائل فنی مانند نوع خاک و مقاومت آن و میزان بار وارده از ساختمان به زمین‌ که همگی تعیین کننده نوع پی و اندازه آن است از جمله عوامل قابل توجه‌ آگاهی یافتن از شرایط اقلیمی و آب و هوایی‌، موقعیت جغرافیایی و اطلاع از وضعیت اقتصادی و فرهنگی مردم آن منطقه است که به کمک آن می‌توان دریافت که کدام مکان با چه نوع کاربری و با چه میزان سرمایه گذاری‌ دارای قابلیت ساخت و ساز است.

بر این اساس شرایط ساخت بنا برای هر مکان با توجه به قرار گیری آن در شهر یا روستا، کویر یا کوهستان، جلگه یا سواحل دریا‌ و مناطق زلزله خیز نیز متفاوت بوده و توجه به این نکات مهم می باشد.

هزینه اجرای فونداسیون ساختمان

شاید شما به عنوان پیمانکار دست دوم یک ساختمان یا به عنوان مالک برای اجرای فونداسیون ساختمان خود نیاز به اطلاعات مالی یا در کل نیاز به برآورد هزینه داشته باشید و قیمت‌های مختلفی را نیز از افراد مختلف دریافت کرده باشید.
اما لازم است بدانید که هر فونداسیون با توجه به مشخصات فنی خاص گفته شده، می‌تواند قیمت خاص خود را داشته باشد. لذا برآورد دقیق هزینه‌ها در ساختمان، تنها بعد از دیدن نقشه‌ها و متره کردن آن می‌تواند محاسبه شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در آهنک تماس بگیرید.

• برای خرید و مشاهده قیمت امروز انواع میلگرد کلیک کنید.

جمع بندی پایانی

در این مقاله با انواع پی و فوندانسیون و تفاوت پی و فونداسیون آشنا شدید. انتخاب نوع فونداسیون مناسب و به تبع آن پی‌ریزی صحیح و مطلوب می‌باشد. با در نظر داشتن این موضوع که کل بار ناشی از وزن ساختمان، نیروهای کششی و نیروهای جانبی وارد بر سازه از قبیل باد و زلزله، توسط شالوده به زمین منتقل می‌شوند؛ به این نتیجه می‌رسیم که طراحی، گزینش نوع مناسب و اجرای فونداسیون و پی، احتیاج به دقت، محاسبه و اندازه‌گیری و نظارت دقیق دارد.