عرشه فولادی این روزها از محبوبیت زیادی در صنعت ساختمان سازی برخوردار است. این عرشه‌ها انتخابی مقرون به صرفه و جایگزینی مناسب برای تجهیزات چوبی که در زمان ریختن بتن از آن استفاده می‌کردند، می‌باشند.
از ویژگی‌های این سقف می‌توان به نسبت مقاومت بالا به وزن پایین آن، امکان اجرای آسان و ایمنی مناسب آن اشاره کرد. ما در این مقاله قرار است به معرفی کامل عرشه فولادی، انواع، کاربرد این محصول، و بیان عواملی که قیمت عرشه فولادی گالوانیزه را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بپردازیم.
عرشه فولادی یا متال دک
عرشه فولادی، نوعی سقف کامپوزیت است که به صورت ورق‌های فولادی موجدار گالوانیزه و برشگیرها ایجاد می‌شود. این سقف کاربرد گسترده‌ای در ساخت سازه‌های مختلف دارد. از این محصول برای ساخت سقف و کف ساختمان‌ها و همچنین حفظ بتن یا پوشش عایق سقف استفاده می‌شود.
این سازه با نام‌های مختلفی مانند عرشه فلزی (Metal Deck) یا اصطلاحا متال دک که رایج‌ترین نام آن است، عرشه کفی (Pan Deck) و عرشه کیو (Q Deck) شناخته می‌شود.
اجزای تشکیل‌دهنده عرشه فولادی
برای ساخت این نوع سقف، از محصولات مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به معرفی اجزای این محصول می‌پردازیم.
1. ورق فولادی
از مهمترین مصالح این سقف فولادی، ورق فولادی گالوانیزه است که به روش نورد سرد تولید و با دستگاه‌های مخصوص فرم داده می‌شود. در سطح این ورق از فلز روی به عنوان پوشش گالوانیزه استفاده می‌شود که باید گالوانیزاسیون در هر دو سطح ورق به طور کامل انجام شود.
ضخامت روی معمولا بین 0.8 تا 1.2 میلی‌متر است. سطح ورق فولادی دارای برجستگی‌هایی است تا بین بتن و ورق پیوستگی کافی ایجاد شود. این برجستگی‌ها به دو شکل دیده می‌شوند:
- ذوزنقه‌ای
- موجدار
2. گل‌میخ (برشگیر)
گل‌میخ یا برشگیر (Stud connector) نوعی الکترود به شکل میخ‌های کوچک است که برای اتصال ورق‌های فولادی به تیرهای فرعی استفاده می‌شود. از وظایف دیگر آن، انتقال نیروی وارد شده به سقف، به تیرهای فرعی، و جابجایی نیروی برشی بین فولاد و بتن می‌باشد.
قطر گل‌میخ حداکثر 20 میلی‌متر است و ارتفاع آن بسته به شکل ورق فولادی متغیر است. برای جوش دادن گل‌میخ به ورق، از دستگاه جوش قوسی استفاده می‌شود.
از نوعی برشگیر به نام برشگیر عصایی برای کارهایی که به صورت Partial shear connection طراحی می‌شوند، استفاده می‌شود. این برشگیر، از پانچ میخ‌های مخصوص فولادی برای اتصال به ورق و تیر استفاده می‌کند.
3. میلگرد (آرماتور)
در این مرحله، از میلگرد برای آرماتوربندی استفاده می‌شود. شبکه‌ای از میلگردها برروی ورق فولادی قرار می‌گیرند و به گل‌میخ‌ها متصل می‌شوند تا باعث افزایش تحمل تنش کششی سقف شوند. از دیگر وظایف آن، جلوگیری از جمع شدن و ترک‌خوردگی بتن است.
برای این مرحله، از میلگردهای آجدار استفاده می‌شود. شما می‌توانید با کلیک روی قیمت میلگرد از انواع و نوسانات قیمت میلگرد با خبر شوید. اجرای این مرحله نسبت به سایر اجزا مقداری زمان‌بر است که برای سرعت بخشیدن به انجام کار می‌توان از مش‌های آماده استفاده کرد.
4. فلاشینگ
دوربند یا فلاشینگ، از اجزای فرعی سقف محسوب می‌شوند که با ورق‌های گالوانیزه ساخته شده‌اند. این ورق فلزی که ضخامتی حدود 5 میلی‌متر دارد، برای تکمیل ساختار ورق فولادی به کار می‌رود.
فلاشینگ در دو لبه‌ی عرشه نصب می‌شود تا از بیرون ریختن بتن از سقف جلوگیری کند. همچنین بر یکنواختی بتن و استحکام سقف تاثیر زیادی دارد و در دور باز شو ها و اطراف سقف در کناره‌های راه‌پله‌ها استفاده می‌شود. از انواع یک‌خم یا دوخم فلاشینگ، و در ابعاد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
5. تیرهای فرعی
تیرهای فرعی، تیرهای افقی و متصل به تیرهای اصلی ساختمان هستند که وظیفه‌ی آن نگهداری سقف است. این تیرها مستقیما به ستون‌های اصلی ساختمان متصل نمی‌شوند و باری که به سقف وارد می‌شود را به تیرهای اصلی انتقال می‌دهند.
6. بتن
این مرحله بعد از نصب میلگرد، و برروی ورق فولادی اجرا می‌شود. بتن‌ریزی جز آخر ساخت سقف فولادی است که روی ورق فولادی ریخته می‌شود تا صخامت مناسب بدست آید و شبکه‌های آرماتور درون بتن قرار می‌گیرد. این مرحله برای افزایش مقاومت سقف انجام می‌شود که بار وارد شده به سقف ابتدا به بتن وارد می‌شود. عملیات مسطح‌کاری نهایی نیز در این مرحله صورت می‌گیرد.
انواع عرشه فولادی
این نوع سقف براساس معیارهای مختلفی مانند شکل، عمق، ابعاد، عرض بال‌ها یا عرض ناحیه دندانه‌ها و وجود آج تقسیم‌بندی می‌شود.
سقف مرکب
این نوع، مناسب‌ترین و بهترین نوع عرشه‌های فولادی از نظر مقاومت و عملکرد محسوب می‌شود. سقف مرکب دارای آج‌ها و برجستگی‌های مختلفی است که با دال بتنی به صورت مرکب عمل می‌کنند. به دلیل وجود آج‌ها، ارتباط مکانیکی بین دال بتن و عرشه ایجاد می‌شود، که برای تحمل نیروی برشی، این پیوستگی بین دال بتنی و آج فولادی بسیار اهمیت دارد.
در این نوع سقف کمترین وزن بتن و فولاد استفاده می‌شود، درنتیجه اقتصادی‌ترین حالت طراحی به حساب می‌آید. دو نوع کلی آج وجود دارد:
- آج نقطه‌ای: این نوع آج برای جلوگیری از نیروی افقی لغزش بین دال بتنی و عرشه فولادی مناسب است.
- آج پیوسته: این نوع آج باعث جلوگیری از نیروی قائم بلندشدگی دال بتنی از عرشه فولادی می‌شود.
دو نوع سقف مرکب وجود دارد:
- سقف مرکب با میلگرد: اکثر مواقع علاوه بر عرشه و بتن عوامل دیگری نیز در ساخت سقف دخیل هستند، که در بیشتر موارد از آرماتور یا میلگرد استفاده می‌شود. استفاده از آرماتور در طراحی سقف باعث افزایش مقاومت سقف تا حد زیادی می‌شود.
- سقف مرکب بدون میلگرد: گاهی برای طراحی سقف‌ها به جای میلگرد، از مصالح متفاوتی استفاده می‌کنند. برشگیرها یا گل‌میخ‌ها در قسمت میانی ورق‌های گالوانیزه جایگزین می‌شوند. مقاومت این نوع سقف مرکب نسبت به مقاومت سقف با میلگرد، کمتر است.
سقف غیر مرکب
این نوع سقف‌ها بدون آج، یا دارای آج‌های ضعیف هستند که تنها به عنوان قالب دال بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دال بتنی به روش متداول طراحی می‌شود و برای تقویت دال بتن، از آرماتور در مقطع تحتانی استفاده می‌شود. این نوع سقف مقاومت کمتری نسبت به سقف مرکب دارد و کمتر رایج است. همچنین هزینه‌ی اجرای این سقف نسبت به مرکب کمتر است.
عرشه فولادی معمولی
از این نوع عرشه برای ساخت سقف‌های صاف، کم‌شیب و یا طاق‌دار استفاده می‌شود. عرشه فولادی معمولی، دارای وزن کم، مقاومت بالا و قابلیت اجرای راحت و آسان می‌باشد و همچنین مقرون به صرفه است. این نوع به سه دسته تقسیم می‌شود:
- نوع A: دارای دندانه‌های باریک است. این نوع سطح وسیعی برای نگهداری مواد مورد استفاده برای ساخت سقف و عاسق‌های صلب نازک دارد. ضخامت آن بین 0.75 تا 102 میلی‌متر است.
- نوع B: این نوع دندانه‌های پهنی دارد. همچنین دارای عایق‌های صلبی با ضخامت 25 میلی‌متر یا بیشتر، و سطحی برای نگهداری مواد مور د نیاز برای اجرای سقف است.
- نوع F: دندانه‌های آن از نظر پهنا متوسط بوده و سیستم ارزانی برای افزایش ظرفیت باربری سازه و سطح مناسب نگهداری از مواد عایق فراهم می‌کند.
- نوع N: این نوع عرشه دندانه‌های عمیق و پهنی دارد که برای ایجاد سطحی مطمئن برای نگهداری از سقف‌های با دهانه‌ی بلند کاربرد دارد.
عرشه فولادی کامپوزیت
این سازه دارای آج، و برای ایجاد ارتباط مکانیکی بین دال بتنی و عرشه فولادی مناسب است. این نوع عرشه به دو نوع تقسیم می‌شود.:
- نوع SB: این نوع عرشه کامپوزیتی، براساس ابعاد بال و عمق به سه دسته تقسیم می‌شود:
نوع اول: بال‌های ورق صاف است و دارای عمق 38 میلی‌متر، عرض بال 152 میلی‌متر و عرض پوشش 91 سانتیمتر می‌باشد.
نوع دوم: بال‌های ورق آجدار است و دارای عمق 51 میلی‌متر، عرض بال 305 میلی‌متر و عرض پوشش 91 سانتیمتر می‌باشد.
نوع سوم: بال‌های ورق آجدار است و دارای عمق 76 میلی‌متر، عرض بال 305 میلی‌متر و عرض پوشش 61 سانتیمتر می‌باشد. - نوع SBR: این نوع از لحاظ ساختاری مشابه SB است اما دندانه‌های آن معکوس می‌باشد و جانمایی آن متفاوت از SB است.
عرشه فولادی قالبی
برای اجرای این نوع سازه، نیازی به قالب جوبی نیست و برای بتن ریزی دال کف، به عنوان یک قالب فولادی دائمی عمل می‌کند. عرشه قالبی دارای طراحی خاص است که باعث می‌شود در مقایسه با عرشه معمولی و کامپوزیت، اجرای آن آسان‌تر، سریع‌تر و مقرون به صرفه باشد. هچنین این نوع نسبت به سایر انواع دارای عمق کمتر است. این سازه به سه دسته تقسیم می‌شود:
- نوع S3: این نوع بدون آج بوده و دارای عمق 14 میلی‌متر، عرض بال 65 میلی‌متر و عرض پوششی 91 سانتیمتر می‌باشد.
- نوع TF75: این نوع بدون آج بوده و دارای عمق 24 میلی‌متر، عرض بال 95 میلی‌متر و عرض پوششی 76 سانتیمتر می‌باشد.
- نوع TF150: این نوع بدون آج بوده و دارای عمق 38 میلی‌متر، عرض بال 152 میلی‌متر و عرض پوششی 91 سانتیمتر می‌باشد.
انواع فرمینگ عرشه فولادی
- فرمینگ سینوسی: این نوع عرشه دارای منحنی‌هایی با الگوی تکرار شونده است، به همین دلیل به آن سینوسی می‌گویند. از کاربردهای مهم آن می‌توان به سقف شیروانی ساختمان‌ها اشاره کرد. فاصلهی بین دو قله‌ی آن از فاکتورهای مهم به حساب می‌آید. نمونه‌های پرکاربرد آن، با طول‌های تناوب 68 و 75 میلی‌متر ساخته می‌شوند.
- فرمینگ ذوزنقه: فرم ذوزنقه، از فرمینگ‌های پرمصرف عرشه محسوب می‌شود که به فرم سینوسی شباهت بسیاری دارد. با این تفاوت که برجستگی‌های فرم ذوزنقه به جای منحنی، زاویه‌دار است. از پارامترهای مهم این فرمینگ می‌توان به طول قله و ضخامت ورق استفاده شده اشاره کرد.
- فرمینگ لمبه: فرم لمبه، به نام دامپا نیز شناخته می‌شود. این نوع طراحی متفاوت خاصی دارد. فرمینگ لمبه در ساخت سقف شیروانی، سقف داخلی و دیواره های کانکس و سقف کاذب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فرمینگ شدولاین: این فرم نیز مشابه فرمینگ ذوزنقه بوده و دو نوع کلاسیک و جدید دارد. از این محصول در ساخت سردخانه‌ها، خانه‌های پیش ساخته، دیواره سوله‌ها و کانکس‌ها استفاده می‌شود.
در ساخت هر 4 نوع فرمینگ ذکر شده، از دو نوع ورق رنگی و ورق گالوانیزه استفاده می‌شود. از آنجایی که قیمت ورق رنگی و قیمت ورق گالوانیزه باهم متفاوت است، اختلاف قیمت این دو نوع ورق، بر قیمت انواع فرمینگ این عرشه تاثیرگذار است.
اجرای عرشه فولادی
قبل از اجرای این سقف، ابتدا باید نقشه‌های مربوط به طراحی و ساخت تمام اجزای مورد استفاده در سقف را تهیه نموده و آیین‌نامه‌های مربوطه کنترل شوند. سپس مراحل آن به ترتیب زیر اجرا می‌شوند.
1. قرارگیری ورق‌های عرشه برروی تیر
در این مرحله ورق‌ها برروی دهانه‌ها و تیرها درکنارهم چیده می‌شوند تا به تیر متصل شوند. چیدمان ورق‌ها به دو صورت انجام می‌شود:
- ورق‌ها موازی محور تیرها قرار می‌گیرند.
- ورق‌ها عمودبر محور تیرها قرار می‌گیرند.
که در نحوه‌ی قرارگیری عمود ورق‌ها، پرکاربردتر است، چون ظرفیت باربری عرشه افزایش پیدا می‌کند.
2. اتصال ورق‌ها به تیرها با گل‌میخ
پس از چیده شدن ورق‌ها، ورق‌ها با گل‌میخ و به وسیله‌ی تفنگ مخصوص جوشکاری به تیرها جوش داده می‌شوند. تفنگ جوشکاری، بین گل‌میخ و ورق جریانی برقرار می‌کند که موجب ذوب شدن و اتصال آن‌ها می‌شود.
سر گل‌میخ پره‌های سرامیکی قرار دارد که از پاشیدن جوش به اطراف جلوگیری می‌کند. پس از اینکه محل اتصال سرد شد، به کمک چکش، این قطعه از گل‌میخ جدا می‌شود.
3. آرماتوربندی
بعداز نصب گل‌میخ‌ها، از میلگردهای مش‌بندی شده استفاده می‌شود. استفاده از میلگردها مزیت‌های زیادی دارد و باعث می‌شود:
- سازه در برابر نیروهای وارده به سقف مقاوم‌تر شود.
- از جمع شدن و ترک سطحی بتن جلوگیری می‌کند.
- تحمل بار سازه را افزایش می‌دهد.
4. بتن ریزی
در آخر، سطح عرشه را با بتن می‌پوشانند تا مقاومت سقف افزایش پیدا کند. در این مرحله از فلاشینگ یا دوربند استفاده می‌شود تا از بیرون ریختن بتن جلوگیری کند. همچنین باعث یکنواختی و استحکام بتن نیز می‌شود.
استانداردهای عرشه فولادی
- استاندارد BSI (موسسه استاندارد بریتانیا)
- استاندارد ASTM (انجمن آزمون استاندارد و مواد در آمریکا)
- استاندارد AISC (استاندارد سازه‌های فولادی آمریکا)
- استاندارد SDI (استاندارد موسسه مرتبط با تولیدات زیرساخت‌ها و عرشه فولادی)
- استاندارد SCI (موسسه ساخت و تولید فولاد)
- مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت شهرسازی
- مقررات ملی ساختمان (طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی)
کاربردهای عرشه فولادی
امروزه از پراهمیت‌ترین عوامل در ساخت سازه‌های مختلف، کاهش زمان ساخت و وزن سازه، افزایش سرعت اجرا و حذف مصالح قدیمی است. استفاده از این سقف فولادی، دارای زیبایی و ظرافت ساختاری، مقاومت در برابر حرارت آتش، عایق صوتی بودن و مزیت‌های دیگر می‌باشد. به همین دلیل کاربردهای مختلفی دارد.
1. سازه‌های اداری و ساختمان‌های مسکونی
از کاربردهای اصلی این عرشه فولادی، ساخت سقف با اسکلت بتنی و فلزی برای سازه‌های مختلف است که بیشترین کاربرد آن در سازه‌های اداری می‌باشد. البته به کار بردن این نوع سقف در سازه‌های بتنی، نیازمند رعایت اصول و شرایط خاصی است.
2. ساختمان‌های تجاری و صنعتی
ساختمان‌های دارای اسکلت بتنی، به دلیل داشتن پوشش ضخیمی از بتن در قسمت سقف، وزن بالایی دارند. در صورتی که ساختمان‌های تجاری و صنعتی با تعداد طبقات بالا با این روش ساخته شوند، اسکلت ساختمان وزن بسیار زیادی را متحمل می‌شود. همچنین سرعت اجرای اینگونه سقف‌ها بسیار پایین بوده و پروژه‌ی ساخت زمان‌بر می‌شود.
عرشه‌های فولادی جایگرین مناسبی برای سقف‌های بتنی و سنگین محسوب می‌شود؛ زیرا علاوه بر داشتن مقاومت بالا، وزن بسیار سبک و سرعت اجرای بالایی دارند.
3. انبارها و سوله‌ها
یکی از مهمترین مزیت‌های این نوع سقف‌ها، عایق بودن در برابر صدا و حرارت، و مقاوم در برابر آتش‌سوزی است. علاوه بر این، در مقابل رطوبت و باران نیز استحکام بالایی دارد. درنتیجه، بهترین نوع سقف برای ساخت انبارها و منازل به خصوص در مناطق مرطوب محسوب می‌شود.
4. ورزشگاه‌ها، آسایشگاه‌ها، مدارس و سینماها
از آنجایی این سقف فولادی دارای ظرافت و زیبایی، امکان اجرا در هر شرایط آب و هوایی و طول عمر بالاست، در ساخت مدارس، سیناها، آسایشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها کاربرد بسیاری دارد.
مزایا استفاده از عرشه فولادی
استفاده از سقف عرشه فولادی، مزایای بسیاری در مقایسه با سایر سقف‌ها دارد که در ادامه به بیان تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.
- وزن سبک
- مقرون به صرفه بودن
- اجرای سریع، راحت و آسان
- ایمنی بالا
- مقاوم در برابر حریق
- اجرا در انواع شرایط آب و هوایی
- کاهش تعداد نیروی کار
- حمل و نقل آسان
- طول عمر بالا
- کاهش وزن سازه و بار مرده
- عایق صدا و حرارت
- امکان ساخت همزمان چند سقف
- زیبایی و ظرافت ساختاری
- حذف قالب‌بندی
معایب عرشه فولادی
- این سازه مستعد خوردگی است.
- در اسکلت‌های بتنی اجرای آن نسبتا سخت و به تمهیدات ویژه‌ای نیازمند است.
- در زمان اجرای آن به نظارت فرد مجرب برای کنترل جوش‌ها نیاز است.
- انتخاب نادرست ابعاد و ضخامت ورق و ارتفاع عرشه و فواصل تیرریزی تیرهای فرعی باعث ایجاد لرزش در سقف می‌شود.
فاکتورهای مهم در نصب عرشه فولادی
برای اجرای این نوع سقف، دو فاکتور اصلی درنظر گرفته می‌شود:
1. حداکثر دهانه عرشه فولادی
همانطور که در مطالب قبلی ذکر کردیم، برای اجرای عرشه فولادی، ورق‌های فولادی گالوانیزه برروی تیرهای افقی فرعی قرار می‌گیرند. دهانه عرشه فولادی، در واقع همان فاصلهی بین دو تیر متوالی است که عرشه‌ها برروی آن قرار می‌گیرند. هرچه اندازه‌ی دهانه بزرگتر باشد، تعداد تیرهای کمتری برای ساخت سقف ساختمان به کار می‌رود که در نهایت باعث کاهش وزن سقف و کاهش وزن نهایی ساختمان می‌شود.
حداکثر دهانه‌ی عرشه به موارد مختلفی مانند مکان ساختمان، نوع و کیفیت ورق، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده بستگی دارد. نرم‌افزارهایی برای بدست آوردن فاصلهی مناسب بین تیرها وجود دارد که متداول‌ترین آن‌ها Etabs است.
2. گام عرشه فولادی
این نوع عرشه به هر شکل و فرمی که باشد، قله‌ها و دره‌هایی دارد که به فاصلهی عمودی دره تا قله “گام” گفته می‌شود. ابعاد گام عرشه، مقدار بتنی که باید استفاده شود را تعیین می‌کند، به همین دلیل مهمترین مشخصه‌ی ابعاد عرشه محسوب می‌شود. عرشه‌های پرکاربرد، با گام‌های 65 و 75 میلی‌متر تولید می‌شوند.
مهمترین کارخانه‌های تولید کننده عرشه فولادی
- کارخانه هفت الماس قزوین
- کارخانه فولاد تاراز
- کارخانه امیرکبیر کاشان
- کارخانه فولاد شهرکرد
- کارخانه فولاد سمنان
- مجتمع فولادی روی‌اندود
قیمت عرشه فولادی
امروزه به دلیل نوسانات بازار آهن قیمت تمامی محصولات فولادی هر لحظه درحال تغییر است که قیمت روز عرشه‌ی فولادی نیز از این قاعده مستثنا نیست. عوامل بسیاری بر قیمت این کالا تاثیرگذارند که شامل:
- هزینه‌ی تمام شده مواد اولیه
- ابعاد و ضخامت عرشه
- ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و مکانیکی محصول
- قیمت ورق
- میزان عرضه و تقاضا
- نوسانات بازار ارز
- کارخانه تولید کننده و برند ارائه دهنده
- انبارداری و نگهداری
- زمان خرید و …
می‌باشند. شما می‌توانید هم به صورت مستقیم با مراجعه به کارخانه‌ها و انبارهای عرضه‌کننده، و یا به صورت غیرمستقیم از طریق سایت آهنک به صورت اینترنتی خرید خود را انجام دهید. می‌توانید برای کسب اطلاعات کافی از نحوه‌ی خرید و قیمت این محصول از طریق شماره تماس 91006007-021 با مشاوران ما در آهنک در ارتباط باشید.
سخن پایانی
با مطالعه‌ی این مقاله می‌توانید اطلاعات کافی درباره‌ی عرشه‌ی فولادی، انواع، کاربرد و مزایا و معایب این نوع سقف بدست آورید. همچنین ما در این مقاله به معرفی بهترین کارخانه‌های تولیدکننده این محصول فولادی و استانداردهای آن پرداختیم، که مطالعه‌ی آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند در هنگام خرید، انتخاب درستی داشته باشد. درصورت داشتن هرگونه سوال درباره‌ی این محصول، می‌توانید در قسمت نظرات با ما درمیان بگذارید. کارشناسان ما در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
انواع ورق سیاه و جدول استاندارد ورق سیاه
معرفی بهترین کارخانه‌های تولیدکننده ورق گالوانیزه
تفاوت ورق سرد و ورق گرم چیست و کدام یک بهتره
معرفی بهترین کارخانه های تولید کننده ورق سیاه
بتن چیست و کاربرد بتن در صنعت ساختمان سازی
انواع ورق فلزی و فولادی + کاربرد ورق
ارسال نظر