میلگرد چیست؟

میلگردها برای استحکام بناها بسیار ضروری و پرمصرف هستند. عملا می‌توان گفت بدون آنها هیچ پروژه ساختمانی قابل اجرا نیست. این مقاطع فولادی که برای افزایش مقاومت بتن‌ها استفاده می‌شوند در همه قسمت‌‌های ساختمان از کف گرفته تا سقف قابل استفاده هستند.

میلگرد چیست؟

نقش میلگرد در مقاوم سازی ساختمان

میلگرد در حقیقت یک میله فلزی از جنس فولاد است که در اندازه‌ها و سایز‌های مختلف تولید می‌شود و برای افزایش استحکام و مقاومت بتن در بناها استفاده می‌شود.
حال سؤالی که در اینجا مطرح است این است مگر مقاومت بتن در بناها به اندازه کافی نیست و این مقاطع فلزی چگونه به افزایش مقاومت بتن کمک می‌کنند؟
در پاسخ باید گفت علیرغم این که بتن از مقاومت خوبی در برابر فشارهای وارده برخوردار است و در برابر هر گونه فشاری به راحتی خرد نمی‌شود ولی یک ضعف دارد و آن این است که مقاومت بتن در برابر نیروهای چرخشی و کششی کم است. کاشت انواع میلگرد در بتن، این ضعف را پوشانده و از این طریق مقاومت بتن را در برابر نیروهای کششی و چرخشی افزایش می‌دهد. این افزایش مقاومت در مواقع زلزله بیشتر خود را نشان می‌دهد. وجود این مقاطع فلزی در بتن از خرد شدن آن در برابر فشارهای ناشی از زلزله جلوگیری می‌کند.
یکی دیگر از نقش‌هایی که این مقاطع فلزی در مقاومت ساختمان ایفا می‌کنند این است که دیگر با استفاده از آنها نیازی نیست از بتن با ضخامت زیاد استفاده شود. وجود انواع میلگرد در بتن سبب می‌شود علیرغم افزایش استحکام و مقاومت، دیگر نیازی به افزایش ضخامت بتن نباشد.

انواع میلگرد

میلگردها با توجه به شکل و نوع کاربرد انواع مختلفی دارند. از نظر شکل میلگرد‌ها به دو دسته اصلی میلگرد ساده و آجدار تقسیم می‌شوند.
سطح نوع ساده آن، یکنواخت و صاف است. این نوع مقاطع فلزی صاف، کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارند. این نوع از مقاطع فلزی بیشتر در جاهایی کاربرد دارند که درز‌های انقباض نیاز به پر شدن دارند. وجود آنها در درزهای انقباض سبب می‌شود بتن دچار ترک خوردگی نشود. معمولا نوع ساده آن در سایزهای بین 6 تا 50 تولید می‌شود. یکی از خاصیت‌های نوع ساده این است که به راحتی خم می‌شوند و بدون اینکه به آنها آسیب وارد شود می‌توان آنها را در اندازه‌های دلخواه برش داد. از آنجا که چسبندگی این میلگردها با بتن نسبتا کم است استفاده از آنها در پروژه‌های سنگین مانند پل‌سازی توصیه نمی‌شود.

میلگرد آجدار در سه نوع آجدار مارپیچی یا فنری، آجدار جناقی یا هفت هشتی، و آجدار مرکب تولید می‌شوند. میلگرد‌های ساده از طریق عبور از فرآیند خاصی در کارخانه به وسیله‌ای سیم‌های خاصی به شکل آجدار در می‌‌آیند. این آج‌ها با ایجاد برآمدگی‌ها بر روی این مقاطع فلزی و افزایش اصطکاک و باعث ایجاد سطح تماس بیشتر با بتن و چسبندگی بیشتری آن با بتن می‌شود و از این طریق مانع از فرو پاشیدن و خرد شدن بتن می‌گردند.

انواع میلگرد آجدار و تفاوت آن ها

میلگرد آجدار با توجه به گرید تولیدی در انواع آجدار A1، A2 و A3 تولیدی می‌شوند.

• آجدار A1 به دلیل درصد کمتر کربن خاصیت خم‌پذیری و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. همچنین استحکام‌ بالاتری دارند. از این رو فقط از این نوع، برای جوشکاری آن هم در موارد ضروری می‌توان استفاده کرد.
• آجدار A2 نسبت به A1 تردتر و شکننده‌تر می‌باشد چرا که در ترکیب آن کربن بیشتری استفاده شده است و آج‌های آن بیشتر به شکل جناغی می‌باشد.
• آجدار A3 از جدیدترین انواع میلگرد‌های آجدار است و در ساختمان‌سازی کاربردهای بسیاری پیدا کرده است. چرا که وزن کمتری به سازه می‌دهد.

در میلگرد سه مشخصه اساسی مهم که نشان دهنده کیفیت و مقاومت آن است عبارت است از: مقاومت تسلیم، مقاومت کششی و اسپیسر یا همان فضا ساز.

مقاومت تسلیم میزان فشار وارده بر میلگرد را هنگامی که طول آن تغییر می‌کند، محاسبه می‌کند به شرطی که نیرویی که بر آن وارد می‌شود تغییر نکند.
مقاومت کشش یا تنش این گونه محاسبه می‌شود که میزان فشار یا بار وارده بر میلگرد بر اندازه سطح مقطع آن تقسیم می‌شود.
اسپیسر (فضا نگهدار) عبارت از قطعه‌ای از جنس فلز، بتن، پلاستیک یا چوب که هنگام جابه‌جا کردن آرماتورها بین میلگردها یا بین میلگرد و بتن قرار می‌گیرد و از تخریب آن جلوگیری به عمل می‌آورد. همچنین از اسپیسر به عنوان یک روکش نیز استفاده می‌شود که از زنگ زدن آن جلوگیری می‌نماید. در اصطلاح عموم به اسپیسر لقمه بتن، فاصله نگهدار و کاور بتن نیز می‌گویند.

-چه عواملی بر قیمت میلگرد مؤثر است؟

نکته‌ای که در مورد قیمت میلگرد حائز اهمیت است، این است که قیمت آن در بازار نوسان زیادی دارد. این نوسان قیمت به عوامل زیادی بستگی دارد. این عوامل از قیمت جهانی فلز آهن، قیمت ارز، قیمت بنزین گرفته تا قیمت بورس همه بر قیمت این مقاطع فلزی مؤثر است. اما نوع میلگرد، گرید تولید آن و وزن نیز بر قیمت آن نیز مؤثر است. از این رو لازم است برای محاسبه قیمت تمام شده پروژه‌های ساختمانی قیمت روز میلگرد مرتب رصد شود. همچنین باید قیمت روز و لحظه‌ای این سطح مقطع فلزی از طریق سایت‌های فعال در این زمینه مرتبا مورد بررسی قرار گیرد.

در مورد میلگرد یا همان آرماتور بارها شنیده‌ایم و در ساخت و سازها و صنعت بسیار با آن برخورد کرده‌ایم. میلگرد پایه و اساس یک ساختمان می‌باشد. اما سوالی که ممکن است برای شما هم پیش بیاید این است که کاربرد انواع میلگرد در ساختمان چیست؟ می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم.

کاربرد انواع میلگرد در ساختمان

میلگرد یکی از اصلی‌ترین و پرفروش‌ترین مقاطع ساختمان سازی است و انواع مختلفی دارد. میلگردها در 3 نوع ساده, آج‌دار و کلاف هستند و تفاوت اصلی آن‌ها در سایز و کاربردهای متفاوت می‌باشد.

برای آشنایی با طریقه استفاده میلگردها در ساختمان و کاربرد انواع میلگرد, تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

استانداردهای بین المللی میلگرد

برای تولید میلگرد استانداردهای مخلتفی وجود دارد که توسط سازمان‌های بین المللی تهیه و تایید شده است. به صورت مختصر با آن‌ها آشنا شویم:

• استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)
• استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G3112)
• مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)
• مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI BS4449)
• استاندارد ایالات متحده (ANSI/AWS D1/4)
• سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO 6935)
• آیین‌نامه بتن کانادا (CSA-A23.3-04)
• آیین‌نامه استرالیا برای میلگردهای آجدار

استانداردهای میلگرد در ایران

کارخانه ذوب آهن اصفهان, یکی از برترین تولیدکنندگان و پیشگامان در صنعت تولید فولاد و تولید میلگرد می‌باشد. این شرکت از استانداردهای روسی استفاده می‌کند. در ایران از استانداردهای دیگری برای تولید میلگرد استفاده می‌شود, به مجموع این استانداردها ISIRI 3132 گفته می‌شود. و چکیده چند استاندارد جهانی می‌باشد, این استانداردها شامل:

(DIN ,EN ,JIS ,ASTM ,ISO)

در ادامه به صورت مختصر با دو استاندارد جهانی آشنا شوید.

استاندارد DIN

استاندارد DIN آلمان در بیشتر کشور های اروپایی استفاده می شود. استفاده از این نوع استاندارد در مناطقی که نیازمند به مقاومت بالا می‌باشند، کاربرد چندانی ندارد. زیرا این نوع استاندارد با روش ترمکس تولید می شود.

استاندارد روسیه (GOST 5781)

طبق این استاندارد میلگردها تا سایز 40 تولید می‌گردند و تایید شده توسط کشور روسیه می‌باشد. بر اساس این استاندارد, میلگردها به 4 دسته کلی تقسیم می‌شوند. و در بازار به نام‌های A1 ,A2 ,A3 ,A4 شناخته می‌شوند. کارخانه ذوب آهن اصفهان برای تولید میلگردهای خود از استاندارد روسی استفاده می‌کند. با ما همراه باشید تا در ادامه مقاله با میلگردهای تولید شده بر اساس استاندارد روسی بیشتر آشنا شوید.

کاربرد انواع میلگرد بر اساس استاندارد روسیه

از کاربردهای اصلی میلگرد در ساختمان سازی می‌توان به استفاده در بتن‌ریزی و سملح کردن بتن اشاره کرد. طبقه بندی میلگردها در ایران بر اساس استاندارد روسی می‌باشد.

میلگردهای صاف (A1)

این نوع میلگرد صاف و بدون آج می‌باشد و مهمترین استفاده‌های آن در آهنگری, تغییر شکل و همچنین عملیت‌های جوشکاری است. میلگردهای صاف به عنوان یک میلگرد داکتیل شناخته می‌شوند و میلگردهای 8 تا 10 از این نوع هستند.

معرفی میلگرد سخت با آج ساده (A2)

این نوع میلگرد که با نام‌های نیمه خشک یا ترد و نیمه نرم هم شناخته می‌شود برای عملیات ساختمانی و خاموت‌زنی مناسب می‌باشد. این نوع میلگرد برای جوشکاری مناسب نبوده و توصیه می‌شود از عملیات‌های جوشکاری روی آن پرهیز کنید.

میلگرد سخت با آج‌های پیچیده (A3)

این میلگرد از نوع آج‌دار و عمدتا آج جناقی است و به میلگرد خشک معروف می‌باشد و بیشترین کاربرد آن در عملیات ساختمانی است. استفاده از آن در آهنگری و تغییر شکل‌های زیاد با زوایای تند مناسب نمی‌باشد. عملیات جوشکاری به هیچ وجه نباید روی این میلگرد انجام شود.

میلگرد سخت با آج پیچیده (A4)

از نوع میلگردهای آج‌دار هستند و آج‌های دوکی شکل دارند و یک مدل از این نوع به آجدار مرکب معروف می‌باشد. کاربردهای این میلگرد به دلیل استحکام بالا برای جلوگیری از اتلاف منابع و صرفه‌جویی در هزینه‌های پروژه, در طراحی و ساخت انواع سازه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردهای انواع میلگرد از نظر شکل ظاهری

میلگردها از لحاظ شکل ظاهری به 3 دسته ساده، آجدار و آجدار پیچیده (کلاف) تقسیم بندی می‌شوند. هر کدام از این انواع مختلف نقاط قوت و نقاط ضعف خود را دارند. در ادامه با میلگردهای ساده و آج‌دار آشنا خواهیم شد و کاربردهای آن‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

کاربرد انواع میلگرد ساده

میلگرد فولادی سطحی کاملا صاف و یکنواخت دارد و این نوع میلگرد در سایز 6 تا 50 میلی‌متر تولید شده و کاربردهای متفاوتی در صنعت و ساخت و ساز دارند. از کاربردهای این نوع میلگرد می‌توان به استفاده در ساخت درز انقباض برای خیابان‌ها و فرودگاه‌ها اشاره کرد. درز انقباض برای جلوگیری از جمع شدگی و ترک خوردن بتن استفاده می‌شود. درزهای انقباض در فاصله‌های معین بین بتن‌‌ها جای‌گذاری می‌ شوند و از بروز ترک‌ خوردگی جلوگیری می ‌کند.

میلگردهای صاف به‌ راحتی خم می‌شوند و بدون صدمه زدن به ‌کل ساختار میلگرد برش داده می‌ شوند. برای ساختمان ‌های سنگین و سازه‌ هایی مثل پل، استفاده از میلگرد صاف به‌ هیچ‌ عنوان توصیه نمی‌ شود. به دلیل اینکه, اتصال محکمی بین بتن و میلگرد ایجاد نمی‌ شود. و احتمال جدا شدن میلگرد از بتن به دلیل فشار زیاد وجود دارد.

کاربرد انواع میلگرد آجدار

میلگردهای آج‌دار بر خلاف میلگرد ساده دارای آج و فرورفتگی روی سطح خود هستند. این امر سبب شده است تا این نوع میلگرد مشکل فرسودگی نداشته باشد و داخل بتن و فولاد به خوبی عمل کند. میلگرد آج‌دار باعث افزایش مقاومت کششی در سازه‌های بتنی می‌شود. این نوع میلگرد در سایز 6 تا 50 میلی‌متر تولید شده و وارد بازار می‌شوند.

یک نمونه از میلگردهای آج‌دار میلگرد ترمکس می‌باشد که مقاومت بالایی دارد و استفاده از آن در کنار سیمان مسلح, مقاومت بسیار بالایی ایجاد خواهد کرد.

از کاربرد انواع میلگرد آجدار می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• در انواع سازه‌‌های بتنی مانند پل‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس BRT، ساختمان‌ها و برج‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• میلگرد آج‌دار در سازه‌های فولادی به‌ منظور تقویت سازه، مقاوم‌سازی در برابر زلزله و مواردی از این قبیل کاربرد دارد.
• مهمترین کاربرد میلگرد آجدار، تولید بتن مسلح است. بتن از مقاومت کششی پایینی برخوردار است، به همین دلیل با استفاده از مصالح دیگر باید این ضعف را برطرف کرد. میلگرد آجدار به عنوان بهترین گزینه برای مسلح‌کردن بتن استفاده می‌شود و از تخریب کوتاه‌مدت آن جلوگیری می‌کند.

نقش میلگرد در بتن

میلگردها برای تقویت مقاومت بتن در آن استفاده می‌شوند. آج‌های میلگرد سبب می‌شود محکم‌تر درون بتن قرار گیرند و احتمال شکسته شدن بتن را پایین می‌آورد. همچنین وجود میلگرد در بتن سبب می‌شود مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی و خمشی تا حد بسیار زیادی افزایش یابد.

یکی دیگر از کاربردهای میلگرد در بتن کم کردن ضخامت بتن است. وجود میلگرد در بتن باعث می‌شود نیازی به بتن‌ریزی ضخیم نیست. زیرا میلگرد, بتن را به حدی مستحکم ‌می‌کند که دیگر نیازی ضخامت بالای بتن نباشد.

خواص مکانیکی میلگردها

به حداکثر نیرویی که به میلگرد وارد شده و آن را دچار تغییر شکل نمی‌کند, تنس تسلیم می‌گویند. در صورتی که مقدار نیروی وارد شده افزایش یابد, میلگرد تغییر شکل داده و به حالت اولیه باز نخواهد گشت. ملاک انتخاب میلگرد در طراحی سازه‌های ساختمانی مقدار تنش تسلیم میلگرد می‌باشد. یکی از خصوصیت های اصلی و مهم برای تعیین نوع میلگرد در سازه, تنش تسلیم می‌باشد.

مقاومت کششی میلگرد

به بیشترین نیروی کششی که یک جسم قبل از شکسته شدن تحمل می‌کند, مقاومت کششی گفته می‌شود و واحد آن پوند بر اینچ مربع می‌باشد. مقاومت کششی میلگرد را می‌توان به وسیله آلیاژکاری سردکاری یا عملیات حرارتی افزایش داد.

در انواع آزمون‌های کشش و ازدیاد طول نسبی, میزان انعطاف پذیری و شکننده بودن میلگردها مشخص می‌شود.

بررسی کاربرد انواع میلگرد

انواع میلگردها به مدل‌های مختلفی در بتن مسلح استفاده می‌‎شوند. این مدل‌ها در نقشه‌های طراحان سازه به صورت دقیق رسم شده و اجرا می‎‌‌شوند.

میلگرد خاموت

خاموت‌ها به دو دسته تنگ باز و تنگ بسته در سازه‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. آرماتور عرضی تنگ باز، به سه صورت تک شاخه (قلاب)، دو شاخه (رکابی) و یا چند شاخه در سازه کاربرد دارد. خاموت تنگ بسته به منظور تحمل نیروی برشی و پیچشی می تواند با توجه به تعداد شاخه، ایفای نقش کند. بعد از کارگذاشتن خاموت باید انتهای آن را حداقل به اندازه 135 درجه به قسمت داخلی خم کنید. به این صورت, در برابر نیروهای وارد شده به سازه مقاومت بالایی خواهد داشت.

کاربرد انواع میلگرد سنجاقی

میلگردهای سنجاقی نسبت به میلگردهای طولی و دیگر اجزای استفاده شده در سازه‌ها از ابعاد کوچک‌تری برخوردار هستند. با این وجود, استفاده صحیح درست از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. دو کاربرد مهم و متداول برای میلگردهای سنجاقی, استفاده از آن‌ها در آرماتوربندی ستون و آرماتوربندی دیوار برشی است. برای آشنایی و شناخت بیشتر میلگرد سنجاقی وارد لینک زیر شوید.

کاربردهای میلگرد خرک

از میلگرد خرک در بتن ریزی کف و ایجاد فوندانسیون، برای قراردادن شبکه‌های کنار هم و تنظیم فاصله استفاده می‌کنند. که به دلیل ساختار آن، شبکه‌ها را در فاصله‌ای نسبت به هم ثابت می‌کند.

کاربرد رکابی

برای در امتداد نگه داشتن میلگردهای طولی و یا عمودی در بتن ریزی‌های دیوار از رکابی استفاده می‌شود. اگر دو انتهای خاموت‌ها باز باشند به آن رکابی گفته می‌شود.

کاربرد انواع میلگرد های موجود در بازار

میلگرد بستر

میلگردهای بستر برای هر نوع سازه با هر نوع کاربری که در برابر نیروهای جانبی ضعیف است، استفاده می‌شود. این میلگردها برای موارد زیر کاربرد دارند:

• تقویت دیوارهای آجری و سفالی باربر.
• افزایش طول دیوارها.
• آجرچینی توده‌ای (دارای رج‌های متوالی از آجرهای راسته که کلیه بندهای آن‌ها به صورت قایم در یک امتداد قرار دارند).
• کنترل حرکت دیفرانسیل (درجه آزادی یا میرایی).
• استفاده از دهانه‌های بلند.

کاربرد میلگرد استیل

این نوع میلگرد از آلیاژ سری 300 تولید می‌شود و از مهمترین مزایای میلگرد استیل می‌توان اکسید نشدن و نداشتن خاصیت مغناطیسی اشاره کرد که دلیل آن وجود مقادیر زیاد نیکل و کروم می‌باشد. میلگرد استیل دارای دو نوع ضد زنگ و کربن دار است و بیشتر در مناطق مرطوب از آن استفاده می‌شود.

میلگردهای تقویتی

از این نوع میلگرد در جاهایی که نیاز به مقاومت بیشتری باشد استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد این میلگرد در سقف‌های تیرچه بلوک, فوندانسیون, دیوار برشی می‌باشد. این میلگرد با شمش فولادی نورد گرم تولید شده است و قابلیت خم شوندگی بسیار یالایی دارد و تا 180 درجه خم می‌شود.

استفاده از میلگرد نرمال

این نوع میلگردها معمولا در طول 3 تا 11 متر در بازار موجود می‌باشند. تفاوت این میلگرد با میلگردهای معمولی در گرید, ترکیبات شیمیایی, میزان مقاومت تسلیم و تنش کشش میلگرد نرمال می‌باشد. کاربردهای این میلگرد برای استفاده در فوندانسیون, استفاده در صنایع فنرسازی, افزایش مقاومت بتن و استفاده به عنوان میلگرد حرارتی می‌باشد.

اهمیت استفاده از میلگرد در صنعت ساخت و ساز

برای استحکام ساختمان‌ها از بتن استفاده می‌شود. با توجه به اینکه بتن از استحکام بالا و مقاومت بالایی در مقابل فشار برخوردار است ولی دارای نقاط ضعفی می‌باشد. بتن در برابر نیروهای کششی و چرخشی مقاومتی ندارد. به همین دلیل, برای حفاظت بتن در برابر نیروهای کششی و چرخشی از میلگرد استفاده می‌شود.

هنگام وقوع زلزله, ترکیب میلگرد و بتن باعث افزایش مقاومت کششی و چرخشی سازه می‌شود و از تخریب آن جلوگیری می‌کند. کاربرد انواع میلگرد در ساختمان به دلیل بالا بردن مقاومت سازه در برابر تنش‌های وارده بر سازه می‌باشد.

همچنین ضریب انبساط دمایی در بتن و فولاد، وجه مشترک بین این دو بوده و نزدیک بودن مقدار این ضریب، مانع بروز تنش های اضافی درونی در ساختار بتن در شرایط دمایی مختلف می شود. که این مسئله از تخریب زود هنگام بتن جلوگیری می کند.

تولیدکنندگان برتر میلگرد در ایران

از تولیدکنندگان برتر میلگرد می‌توان به مراکز زیر اشاره کرد:

1. شرکت ذوب آهن اصفهان
2. کارخانه فولاد کویر کاشان
3. مجتمع فولاد خراسان
4. کارخانه فولاد میانه
5. فولاد آناهیتا گیلان
6. مجتمع فولاد روهینا
7. شرکت فولاد کوثر اهواز
8. فولاد بافق یزد
9. فولاد سرمد ابرکوه یزد
10. مجتمع فولاد شاهین بناب
11. کارخانه میلگرد شاهرود
12. فولاد ارگ تبریز
13. فولاد امیرکبیر خزر
14. کارخانه میلگرد البرز ایرانیان (فایکو)
15. کارخانه میلگرد پرشین فولاد

همچنین برای آگاهی از بروزترین قیمت میلگرد به سایت آهنک یا کانال آهن فروشان مراجعه فرمایید.